Integriteit en veiligheid 2024
Kasteel Brederode, foto Ruud Karstens
Deze pagina geeft een selectie van de cijfers uit de Monitor Integriteit en Veiligheid 2024 weer. De selectie richt zich met name op politieke ambtsdragers. Het valt op dat er nog veel verbeterd moet worden in het versterken van integriteit en veiligheid binnen de overheid. De Noord-Hollandse Norm Weerbare Overheid helpt hierbij. De norm richt zich op het voorkomen van criminele ondermijning, het versterken van integriteit en het verhogen van de veiligheid binnen de overheid, waardoor politieke ambtsdragers en ambtenaren effectiever werken aan een weerbare overheid die bestand is tegen interne en externe bedreigingen.
*Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties laat de Monitor Integriteit en Veiligheid sinds 2010 uitvoeren. De monitor brengt de omvang en aard van de problematiek rondom agressie, intimidatie en integriteit richting politieke ambtsdragers en overheidsmedewerkers in beeld. De hele monitor vind je hier.
Ervaring met agressie en intimidatie
Uitgesplitst naar bestuurslaag en jaar.
Toelichting: De cijfers laten zien dat vooral gemeentelijke en provinciale ambtsdragers vaker doelwit worden van agressie en intimidatie. Voor waterschappen lijkt het probleem minder urgent, maar ook hier zijn incidenten aanwezig. Na 2022 is en daling te zien, dit betekent dat de maatregelen effect hebben gehad. Het percentage ligt daarentegen wel nog steeds te hoog, waarmee we kunnen spreken van een structureel probleem en dat vraagt om blijvende inzet.
De stijging van het percentage slachtoffers bij gemeenten (van 23% in 2014 naar 49% in 2022) weerspiegelt de toenemende druk op het lokale bestuur. Zij staan direct in contact met inwoners en zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van beleid dat maatschappelijke weerstand kan oproepen.
De situatie bij provincies vertoont een vergelijkbaar patroon, met een toename in 2014 (25%) naar een hoogtepunt in 2022 (59%). In 2024 is er een lichte daling zichtbaar ten opzichte van 2022 (47%). Desalniettemin ligt het percentage nog steeds aanzienlijk hoger dan tien jaar geleden. De stijging kan worden verklaard door de groeiende verantwoordelijkheden van provincies, zoals in complexe dossiers als ruimtelijke ordening en energietransitie, die maatschappelijke spanningen met zich meebrengen.
Bij de waterschappen liggen de cijfers lager. Dit verschil is waarschijnlijk te verklaren door de meer technische en minder publieke aard van hun taken, die minder directe interactie met burgers vereisen.
Gemeenten
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Provincies
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Waterschapen
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Ipsos I&O, Factsheet provincies
Ervaring met agressie en intimidatie
Uitgesplitst naar bestuurslaag en jaar.
Toelichting: De cijfers laten zien dat vooral gemeentelijke en provinciale ambtsdragers vaker doelwit worden van agressie en intimidatie. Voor waterschappen lijkt het probleem minder urgent, maar ook hier zijn incidenten aanwezig. Na 2022 is en daling te zien, dit betekent dat de maatregelen effect hebben gehad. Het percentage ligt daarentegen wel nog steeds te hoog, waarmee we kunnen spreken van een structureel probleem en dat vraagt om blijvende inzet.
De stijging van het percentage slachtoffers bij gemeenten (van 23% in 2014 naar 49% in 2022) weerspiegelt de toenemende druk op het lokale bestuur. Zij staan direct in contact met inwoners en zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van beleid dat maatschappelijke weerstand kan oproepen.
De situatie bij provincies vertoont een vergelijkbaar patroon, met een toename in 2014 (25%) naar een hoogtepunt in 2022 (59%). In 2024 is er een lichte daling zichtbaar ten opzichte van 2022 (47%). Desalniettemin ligt het percentage nog steeds aanzienlijk hoger dan tien jaar geleden. De stijging kan worden verklaard door de groeiende verantwoordelijkheden van provincies, zoals in complexe dossiers als ruimtelijke ordening en energietransitie, die maatschappelijke spanningen met zich meebrengen.
Bij de waterschappen liggen de cijfers lager. Dit verschil is waarschijnlijk te verklaren door de meer technische en minder publieke aard van hun taken, die minder directe interactie met burgers vereisen.
Gemeenten
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Provincies
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Waterschappen
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Ipsos I&O, Factsheet provincies
Ervaring met agressie en intimidatie
Uitgesplitst naar verschillende groepen politieke ambtsdragers.
Toelichting: Agressie en intimidatie tegen politieke ambtsdragers is sinds 2014 aanzienlijk toegenomen, vooral onder burgemeesters. In 2022 is een piek te zien, welke vermoedelijk samenhangt met de coronapandemie waarin politieke ambtsdragers meer weerstand ondervonden. Ondanks de lichte daling na 2020 blijven de cijfers zorgwekkend en vragen om een structurele aanpak om de veiligheid en integriteit van politieke ambtsdragers te waarborgen.
Burgemeesters
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Wethouders
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Raadsleden
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Ipsos I&O, Factsheet burgemeesters
Ervaring met agressie en intimidatie
Uitgesplitst naar verschillende groepen politieke ambtsdragers.
Toelichting: Agressie en intimidatie tegen politieke ambtsdragers is sinds 2014 aanzienlijk toegenomen, vooral onder burgemeesters. In 2022 is een piek te zien, welke vermoedelijk samenhangt met de coronapandemie waarin politieke ambtsdragers meer weerstand ondervonden. Ondanks de lichte daling na 2020 blijven de cijfers zorgwekkend en vragen om een structurele aanpak om de veiligheid en integriteit van politieke ambtsdragers te waarborgen.
Burgemeesters
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Wethouders
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Raadsleden
■ 2014 ■ 2016 ■ 2018 ■ 2020 ■ 2022 ■ 2024
Ipsos I&O, Factsheet burgemeesters
Stellingen over corruptie en ondermijning
% (helemaal) mee eens.
■ Gemeenten ■ Provincies ■ Waterschappen
Toelichting: Provincies besteden de meeste aandacht aan integriteit, corruptie en ondermijning. Het vergroten van de weerbaarheid en versterken van de maatregelen kan helpen om integriteit en veiligheid binnen alle organisaties gelijkwaardiger aan te pakken.
Ipsos I&O, Factsheet provincies
Stellingen over corruptie en ondermijning
% (helemaal) mee eens.
Toelichting: Provincies besteden de meeste aandacht aan integriteit, corruptie en ondermijning. Het vergroten van de weerbaarheid en versterken van de maatregelen kan helpen om integriteit en veiligheid binnen alle organisaties gelijkwaardiger aan te pakken.
■ Gemeenten ■ Provincies ■ Waterschappen
Ipsos I&O, Factsheet provincies
Ernst recentste incident van politieke ambtsdragers provincies, beoordeeld op schaal van 1-7
Uitgesplitst naar jaar.
■ Minder ernstig (1 - 4) ■ Ernstig (5 - 7)
Toelichting: Er is een zorgwekkende trend te zien in de ernst van incidenten met politieke ambtsdragers in provincies. Het is belangrijk om te achterhalen waarom deze ontwikkeling heeft plaatsgevonden en maatregelen te treffen om de veiligheid en werkomstandigheden van politieke ambtsdragers te verbeteren.
In 2014 werd 8% van de incidenten als ernstig beoordeeld, dit is in 2024 opgelopen tot 19%. Tegelijkertijd is een duidelijke piek te zien in 2022 (46%). Dit wijst op een toenemende druk op politieke ambtsdragers, mogelijk versterkt door maatschappelijke spanningen zoals polarisatie en de nasleep van de coronapandemie. In 2024 is een afname te zien (namelijk 28%), maar het aandeel blijft aanzienlijk hoger dan in eerdere jaren.
Ipsos I&O, Factsheet provincies
Ernst recentste incident van politieke ambtsdragers provincies, beoordeeld op schaal van 1-7
Uitgesplitst naar jaar.
Toelichting: Er is een zorgwekkende trend te zien in de ernst van incidenten met politieke ambtsdragers in provincies. Het is belangrijk om te achterhalen waarom deze ontwikkeling heeft plaatsgevonden en maatregelen te treffen om de veiligheid en werkomstandigheden van politieke ambtsdragers te verbeteren.
In 2014 werd 8% van de incidenten als ernstig beoordeeld, dit is in 2024 opgelopen tot 19%. Tegelijkertijd is een duidelijke piek te zien in 2022 (46%). Dit wijst op een toenemende druk op politieke ambtsdragers, mogelijk versterkt door maatschappelijke spanningen zoals polarisatie en de nasleep van de coronapandemie. In 2024 is een afname te zien (namelijk 28%), maar het aandeel blijft aanzienlijk hoger dan in eerdere jaren.
■ Minder ernstig (1 - 4) ■ Ernstig (5 - 7)
Ipsos I&O, Factsheet provincies
Ernst recentste incident van politieke ambtsdragers gemeenten, beoordeeld op schaal van 1-7
Uitgesplitst naar jaar.
■ Minder ernstig (1 - 4) ■ Ernstig (5 - 7)
Toelichting: Over de jaren heen is het aandeel ernstige incidenten gestaag toegenomen. De stijging in ernstige incidenten wordt vooral duidelijk vanaf 2020, toen het aandeel van deze incidenten verdubbelde ten opzichte van eerdere jaren. Dit kan mogelijk worden toegeschreven aan maatschappelijke spanningen, bijvoorbeeld tijdens de coronapandemie, die de druk op politieke ambtsdragers vergrootten.
Hoewel er sinds 2022 een lichte stabilisatie lijkt op te treden, blijft het percentage ernstige incidenten significant hoger dan in het verleden. Dit benadrukt de noodzaak van gerichte maatregelen om de veiligheid van politieke ambtsdragers te waarborgen en hen beter te beschermen tegen ernstige vormen van agressie en intimidatie.
Ipsos I&O, Factsheet burgemeesters
Ernst recentste incident van politieke ambtsdragers gemeenten, beoordeeld op schaal van 1-7
Uitgesplitst naar jaar.
Toelichting: Over de jaren heen is het aandeel ernstige incidenten gestaag toegenomen. De stijging in ernstige incidenten wordt vooral duidelijk vanaf 2020, toen het aandeel van deze incidenten verdubbelde ten opzichte van eerdere jaren. Dit kan mogelijk worden toegeschreven aan maatschappelijke spanningen, bijvoorbeeld tijdens de coronapandemie, die de druk op politieke ambtsdragers vergrootten.
Hoewel er sinds 2022 een lichte stabilisatie lijkt op te treden, blijft het percentage ernstige incidenten significant hoger dan in het verleden. Dit benadrukt de noodzaak van gerichte maatregelen om de veiligheid van politieke ambtsdragers te waarborgen en hen beter te beschermen tegen ernstige vormen van agressie en intimidatie.
■ Minder ernstig (1 - 4) ■ Ernstig (5 - 7)
Ipsos I&O, Factsheet burgemeesters
Welke effecten of gevolgen hebben agressie en intimidatie voor u?
Effecten op - of gevolgen voor...
Toelichting: Agressie en intimidatie hebben een grote impact op politieke ambtsdragers. Voor 66% van de gemeentelijke politieke ambtsdragers heeft het meemaken van agressie negatieve gevolgen. Het gaat vooral om effecten op het werkplezier en het gebruik van sociale media. De cijfers tonen aan dat maatregelen nodig zijn om een veiligere werk- en onlineomgeving voor politieke ambtsdragers te creëren. Agressie en intimidatie kunnen namelijk de manier waarop zij hun werk doen beïnvloeden (24%). Dit heeft mogelijk gevolgen voor de manier waarop besluiten worden genomen en politieke ambities.
Ipsos I&O, Factsheet burgemeesters
Welke effecten of gevolgen hebben agressie en intimidatie voor u?
Toelichting: Agressie en intimidatie hebben een grote impact op politieke ambtsdragers. Voor 66% van de gemeentelijke politieke ambtsdragers heeft het meemaken van agressie negatieve gevolgen. Het gaat vooral om effecten op het werkplezier en het gebruik van sociale media. De cijfers tonen aan dat maatregelen nodig zijn om een veiligere werk- en onlineomgeving voor politieke ambtsdragers te creëren. Agressie en intimidatie kunnen namelijk de manier waarop zij hun werk doen beïnvloeden (24%). Dit heeft mogelijk gevolgen voor de manier waarop besluiten worden genomen en politieke ambities.
Effecten op - of gevolgen voor...
Ipsos I&O, Factsheet burgemeesters
